बबलू एक जिज्ञासू आणि थोडासा खट्याळ मुलगा होता. त्याच्या आजोबांची एक जुनी पेटी होती जी नेहमी कपाटात बंद ठेवलेली असे. बबलूला त्या पेटीत काय आहे याची फारच उत्सुकता होती. एके दिवशी आजोबा गावातल्या वाचनालयात गेले आणि संधी साधून बबलूने ती पेटी उघडली.
पेटीत अनेक कागदपत्रं, जुने फोटो आणि पिवळसर झालेले कागद होते. त्यात एक कागद असा होता ज्यावर ओढलेले काही वळणदार रस्ते, झाडं, पर्वत आणि लाल रंगाने केलेली खूण होती. तो एक खजिन्याचा नकाशा होता! बबलूचा चेहरा आनंदाने उजळला. त्याच्या मनात लगेच साहसाचा विचार आला.
त्याने लगेच आपल्या दोन खास मित्रांना, चिंटू आणि सोनलला ही गोष्ट सांगितली. तिघांनी मिळून त्या नकाशाचा नीट अभ्यास केला. नकाशावर ‘धरणाच्या मागच्या डोंगरावर, मोठ्या झाडाच्या मुळाशी’ असं काहीसं लिहिलं होतं. मुलांना खात्री होती, ही काहीतरी खास जागा आहे.
सकाळी लवकर सायकलवरून तिघं त्या दिशेने निघाले. नकाशा त्यांच्या खिशात होता आणि मनात उत्सुकता. रस्त्यातून त्यांनी गावाच्या शेवटच्या बाजूने एक कच्चा रस्ता धरला आणि डोंगराची चढण सुरू केली. वाटेत छोटी झरे, काटेरी झुडपं आणि दगड होते, पण त्यांच्या चेहऱ्यावर फक्त आनंद आणि उर्जा होती.
पहिलं अडथळं आलं एका भलथोरल्या झाडासमोर. त्या झाडाच्या खालून जाणारा रस्ता बंद होता. त्यांना त्याच्या फांद्या बाजूला सारून पुढे जावं लागलं. त्या झाडाखाली एक जुनी मोडकळीस आलेली पाटी होती, “खजिना इथे नाही.” बबलू हसला, “कोणी तरी आपली फसवणूक करायला टाकलेली असणार.”
थोडं पुढं गेल्यावर एका दरीसमोर उभं राहावं लागलं. नकाशात या दरीचा उल्लेख नव्हता, पण तिथे एक अरुंद झुलता पूल होता. पुलावरून चालताना चिंटूचा तोल गेला आणि त्याच्या हाताला खरचटले. सोनलनं पटकन त्याला आधार दिला आणि त्याच्या हाताला हातरुमाल बांधला. थोडासा घाबरलेला चिंटू पुन्हा पुढे चालायला तयार झाला.
दरी पार केल्यावर तिथे एक पाण्याने भरलेली छोटी गुहा होती. मुलं आतमध्ये उतरली, कारण त्यांना वाटलं की खजिना तिथेच आहे. पण आत गेल्यावर लक्षात आलं की ती फक्त जुन्या काळची पाणवठ्याची जागा होती. तेवढ्यात सोनलला एक दगड दिसला ज्यावर काहीतरी कोरलेलं होतं, एक बाण, जो डावीकडे वळतो.
त्या बाणाच्या दिशेने गेल्यावर त्यांना एका उंच डोंगराच्या पायथ्याशी एक फार मोठं झाड दिसलं, अगदी तसंच, जसं नकाशावर दाखवलं होतं. झाडाचं खोड फारच जाड होतं आणि त्याच्या मुळामध्ये एक लहान खळगा दिसत होता. बबलूनं हाताने ती जागा खणायला सुरुवात केली.
थोडी माती बाजूला केल्यावर त्यांना एक लाकडी डब्बा सापडला. तीनही मुलं आनंदाने उड्या मारू लागली. डब्बा उघडला, आणि आत काय? काही सोनं-चांदी नाही, पण जुनी नाणी, हस्तलिखित, एक तांब्याची मूर्ती आणि एक पत्र. त्या पत्रात आजोबांनी लिहिलं होतं, “हे खजिना नाही, हे वारसा आहे. ज्याला ज्ञानाची किंमत कळते, त्याच्यासाठी हे खूप मौल्यवान आहे.”
मुलं एकदम गप्प झाली. सोनं-चांदी मिळेल अशी अपेक्षा होती, पण मिळालं त्याहून मोठं, ते म्हणजे इतिहास. बबलूनं त्या पत्रातल्या शब्दांना मनात रुजवून घेतलं. आजोबांनी लिहिलं होतं, “खऱ्या खजिन्याची किंमत पैसे नाही सांगू शकत, तर त्यातून मिळणाऱ्या अनुभवाने ठरते.”
परत आल्यावर बबलूनं आजोबांना सगळं सांगितलं. आश्चर्य म्हणजे आजोबांना हे आधीच माहीत होतं. त्यांनी मुद्दाम ती पेटी तिथे ठेवली होती, जेणेकरून बबलू एकदा तरी स्वतः प्रयत्न करून काही शिकेल. बबलूला हे समजल्यावर त्याने त्याच्या आजोबांना घट्ट मिठी मारली.
त्या दिवशीपासून बबलू आणि त्याचे मित्र दर महिन्याला अशी शोधयात्रा करायला लागले. त्यांनी नकाशावरून अजून अनेक ठिकाणी शोध घेतला, काही वेळा काहीच मिळालं नाही, पण काही वेळा अशा गोष्टी सापडल्या ज्या त्यांचं बालपण अधिक सुंदर करत गेल्या.
बबलूच्या खजिन्याचा नकाशा जरी फक्त एक वारसा असला, तरी त्या अनुभवात खऱ्या खजिन्याची मजा होती, मैत्री, साहस, शिकलं जाणं आणि आयुष्याला वेगळ्या नजरेनं पाहणं.
मुलांनी त्या नकाशाला एका फ्रेममध्ये ठेवून बबलूच्या खोलीत लावलं. त्यांच्यासाठी तो नकाशा म्हणजे त्यांच्या बालपणाचा सुरवातीचा अध्याय होता, जिथे स्वप्नं खरं वाटत होती आणि प्रत्येक वळणामागे एक नवा रोमांच दडलेला होता.
आजही, खूप वर्षांनंतर बबलू जेव्हा त्या झाडाजवळ जातो, तेव्हा त्याला ते खड्डे, ती दरी, चिंटूचा खरचटलेला हात आणि सोनलचा धीर आठवतो. आणि त्याच्या ओठांवर हलकीशी स्मितरेषा उमटते, कारण खजिना तोच असतो, जो आठवणीत कायमचा ठसतो.
