काळोख पडला होता. गावाच्या टोकाला असलेलं त्या जुन्या वाड्याकडे पाहताना संत्या थबकला. वारा हलकेच वाहत होता, आणि झाडांच्या फांद्या एकमेकांना घासून विचित्र आवाज काढत होत्या. वाड्याच्या भिंतींवर पसरलेल्या वेली अंधारात एखाद्या प्रेताच्या बोटांसारख्या दिसत होत्या. गावातल्या सगळ्यांना त्या वाड्याबद्दल भीती वाटायची. “तिथे रात्री कोणीही जाऊ नये,” असं म्हातारी माणसं सांगायची. पण संत्याला त्या गोष्टी खोट्या वाटायच्या. तो तरुण होता, बेधडक होता, आणि त्याला असल्या भाकडकथा खोट्या वाटायच्या. त्याच्या मित्रांनी त्याला आव्हान दिलं होतं, “संत्या, तुझी हिंमत असेल तर रात्री त्या वाड्यात जा आणि मागच्या खोलीतून ती जुनाट पेटी घेऊन ये.” संत्या हसला आणि म्हणाला, “पेटीच काय, मी त्या वाड्यातली सगळी भूतं बाहेर काढीन!” पण आता, वाड्याच्या दारापाशी उभा राहून त्याच्या मनात एक अनामिक भीती दाटू लागली.
वाड्याचं लाकडी दार कुरकुरत उघडलं. आत शिरताच थंडगार हवेचा झोत त्याच्या अंगावर आला. आतलं वातावरण इतकं शांत होतं की त्याच्या स्वतःच्या श्वासांचा आवाजही त्याला ऐकू येत होता. त्याने मोबाईलचा टॉर्च पेटवला. प्रकाशाचा झोत भिंतींवर पडला आणि त्याला जुन्या चित्रांचे धूसर चेहरे दिसले. त्या चित्रांमधले डोळे जणू त्याच्याकडे एकटक पाहत होते. संत्याने स्वतःला सावरलं आणि पुढे चालू लागला. वाड्याच्या आतल्या खोल्यांमध्ये धूळ आणि मातीचा वास होता. प्रत्येक पावलागणिक त्याच्या मनात एक विचित्र अस्वस्थता वाढत होती. त्याला वाटलं, कोणीतरी त्याच्यामागे चालत आहे. तो थांबला, मागे वळून पाहिलं, पण तिथे कोणीच नव्हतं. “संत्या, भिती बघ,” तो स्वतःशीच पुटपुटला आणि पुढे निघाला.
पहिल्या खोलीतून दुसऱ्या खोलीत जाताना त्याला एक जुनाट जिना दिसला. तो जिना मागच्या खोलीकडे जात होता, जिथे ती पेटी होती. जिन्याच्या पायऱ्या लाकडी होत्या, आणि प्रत्येक पायरीवर पाऊल ठेवताना त्या कुरकुरत होत्या. संत्याने हळूहळू पायऱ्या चढायला सुरुवात केली. मधेच त्याला असं वाटलं की कोणीतरी त्याच्यामागे आहे. त्याने मागे वळून पाहिलं, पण पुन्हा काहीच दिसलं नाही. त्याचा टॉर्चचा प्रकाश आता मंद होऊ लागला होता. त्याने मोबाईल हलवला, पण प्रकाश काही स्थिर होईना. अचानक त्याला एक हलकासा आवाज ऐकू आला. तो आवाज जणू कोणीतरी हळूच कुजबुजत असावं असा होता. त्याने कान टवकारले, पण आवाज पुन्हा आला नाही.
जिना संपला आणि तो मागच्या खोलीत पोहोचला. ती खोली इतर खोल्यांपेक्षा जास्त अंधारी होती. खिडक्या बंद होत्या, आणि खोलीत एक विचित्र गंध पसरला होता. मध्यभागी ती पेटी ठेवलेली होती. ती पेटी जुनाट होती, त्यावर कोरीव काम होतं, आणि त्याला पाहताच संत्याच्या मनात एक अनामिक भीती निर्माण झाली. तो पेटीकडे हळूहळू पुढे गेला. त्याने पेटीला हात लावला, आणि त्याच क्षणी त्याला असं वाटलं की खोलीतलं तापमान अचानक खाली आलं. त्याच्या हाताला थरथर जाणवली. पेटीचं झाकण उघडायचं की नाही, याबद्दल त्याच्या मनात संभ्रम निर्माण झाला. पण त्याने स्वतःला सावरलं आणि हळूच झाकण उघडलं.
पेटी उघडताच त्याला आतून एक विचित्र चमक दिसली. पेटीत एक जुनं दागिन्यांचं पेटकं होतं, आणि त्याच्यावर एक छोटीशी मूर्ती ठेवलेली होती. ती मूर्ती एका विचित्र आकृतीची होती, जिचे डोळे लाल रंगाचे होते. संत्याला त्या मूर्तीकडे पाहताना अस्वस्थ वाटलं. त्याने ती मूर्ती हातात घेतली, आणि त्याच क्षणी खोलीत एक तीव्र किंकाळी ऐकू आली. तो थरथर कापू लागला. त्याने मूर्ती परत पेटीत ठेवली आणि झाकण बंद केलं. पण आता खोलीतलं वातावरण बदललं होतं. त्याला असं वाटलं की कोणीतरी त्याच्या अगदी जवळ आहे.
संत्या घाबरला. त्याने पेटी घेऊन खोलीबाहेर पडायचं ठरवलं. पण जेव्हा तो मागे वळला, तेव्हा त्याला खोलीच्या कोपऱ्यात एक सावली दिसली. ती सावली मानवी आकाराची होती, पण तिचे डोळे चमकत होते. संत्याने टॉर्च त्या दिशेने फिरवला, पण तिथे कोणीच नव्हतं. त्याच्या हृदयाचे ठोके वाढले. त्याने पेटी उचलली आणि जिन्याकडे धावायला सुरुवात केली. पण प्रत्येक पावलागणिक त्याला असं वाटत होतं की ती सावली त्याच्यामागे येत आहे. जिन्याच्या पायऱ्या आता जास्तच कुरकुरत होत्या, आणि त्याला असं वाटलं की त्या पायऱ्या त्याला खाली खेचत आहेत.
जिना उतरताना त्याला एक हलकासा स्पर्श जाणवला. त्याने मागे वळून पाहिलं, पण पुन्हा काहीच दिसलं नाही. त्याच्या हातातली पेटी आता जड वाटू लागली होती. तो खाली पोहोचला आणि मुख्य दाराकडे धावला. पण दार बंद होतं. त्याने दाराला धक्का मारला, पण ते उघडलंच नाही. त्याला असं वाटलं की कोणीतरी दाराला बाहेरून कुलूप लावलं आहे. तो घाबरला आणि त्याने जोरजोरात दारावर धक्के मारायला सुरुवात केली. पण तेवढ्यात त्याला मागून एक हलकासा हसण्याचा आवाज ऐकू आला.
संत्या थरथर कापत मागे वळला. त्याला खोलीच्या मध्यभागी ती सावली पुन्हा दिसली. आता ती सावली हळूहळू त्याच्याकडे येत होती. त्याने टॉर्चचा प्रकाश त्या सावलीवर टाकला, पण प्रकाश त्या सावलीला भेदू शकला नाही. ती सावली आता जवळ येत होती, आणि तिच्या डोळ्यांमधली चमक वाढत होती. संत्याला आता त्याच्या अंगावर काटा आला. त्याने पेटी खाली ठेवली आणि दारावर पुन्हा धक्के मारायला सुरुवात केली. पण त्या सावलीने त्याचा हात पकडला. तो इतका थंड होता की संत्याच्या अंगातून वीज संचारली.
संत्या किंकाळला, पण त्याचा आवाज खोलीतच घुमला. त्या सावलीने त्याला मागे खेचलं. त्याला असं वाटलं की तो आता जमिनीत खेचला जाणार आहे. त्याने सगळी ताकद एकवटली आणि त्या सावलीपासून सुटण्याचा प्रयत्न केला. पण ती सावली त्याला सोडत नव्हती. अचानक त्याला त्या मूर्तीची आठवण झाली. त्याने पेटी उघडली आणि ती मूर्ती बाहेर काढली. त्याने ती मूर्ती जमिनीवर आपटली, आणि ती तुकडेतुकडे झाली. त्याच क्षणी ती सावली नाहीशी झाली, आणि खोलीत एक तीव्र प्रकाश पसरला.
संत्या जमिनीवर कोसळला. त्याच्या हृदयाचे ठोके अजूनही जोरात पडत होते. त्याने हळूहळू डोळे उघडले, आणि त्याला दिसलं की खोली आता सामान्य दिसत होती. पण ती पेटी अजूनही तिथे होती. त्याने ती पेटी उचलली आणि दाराकडे धावला. यावेळी दार उघडलं. तो बाहेर पडला आणि मागे वळून पाहिलं. वाडा पुन्हा शांत झाला होता, पण त्याला असं वाटलं की त्या वाड्याच्या खिडकीतून कोणीतरी त्याच्याकडे पाहत आहे.
संत्या गावात परतला. त्याने ती पेटी गावातल्या मंदिरात ठेवली आणि पुजाऱ्यांना सगळी हकिगत सांगितली. पुजाऱ्यांनी ती पेटी उघडली आणि आतलं दागिन्यांचं पेटकं पाहिलं. त्यांनी सांगितलं की ही पेटी एका जुन्या श्रापित कुटुंबाची आहे, आणि ती मूर्ती त्या कुटुंबाच्या आत्म्यांशी जोडलेली होती. संत्याने ती मूर्ती तोडल्यामुळे तो श्राप नष्ट झाला होता. पण पुजाऱ्यांनी त्याला सावध केलं, “संत्या, तू जरी ती मूर्ती तोडलीस, तरी त्या वाड्यात अजूनही काहीतरी आहे. पुन्हा तिथे जाऊ नकोस.”
गावात परतल्यानंतर संत्याचं आयुष्य बदललं. तो आता रात्री उशिरापर्यंत बाहेर थांबत नसे. त्याला रात्रीच्या वेळी नेहमी असं वाटायचं की कोणीतरी त्याच्यामागे चालत आहे. त्याच्या स्वप्नात ती सावली पुन्हा पुन्हा यायची, आणि तिचे लाल डोळे त्याला झोपेतही सतावायचे. त्याने गावातल्या मित्रांना सगळी हकिगत सांगितली, पण कोणीच त्याच्यावर विश्वास ठेवला नाही. त्याला स्वतःलाच शंका यायला लागली की ती रात्र खरंच घडली होती की ती फक्त त्याच्या मनाची थट्टा होती.
काही महिन्यांनी गावात एक नवीन बातमी पसरली. त्या वाड्यात पुन्हा कोणीतरी गेलं होतं, आणि तो परत आला नव्हता. गावकऱ्यांनी वाड्याच्या आसपास शोधाशोध केली, पण त्याला काहीच ट्रेस मिळाला नाही. संत्याला त्या बातमीने धक्का बसला. त्याला आठवण झाली त्या रात्रीची, जेव्हा त्याने ती मूर्ती तोडली होती. त्याला असं वाटलं की त्या वाड्यात अजूनही काहीतरी आहे, जे त्याला पुन्हा बोलावत आहे. पण त्याने ठरवलं की तो कधीच त्या वाड्यात परत जाणार नाही.
वर्षं उलटली. संत्या आता एका शहरात स्थायिक झाला होता. त्याने लग्न केलं, आणि त्याला एक मुलगीही झाली. पण त्याच्या मनात त्या रात्रीची आठवण कायम होती. तो जेव्हा गावाला भेट द्यायला जायचा, तेव्हा तो त्या वाड्याकडे पाहायचा, पण कधीच जवळ जायचा नाही. गावातल्या नव्या पिढीला त्या वाड्याबद्दल फारसं काही माहीत नव्हतं. पण जुन्या लोकांच्या गोष्टी अजूनही त्या वाड्याला भयाण बनवत होत्या.
एके दिवशी, संत्याला त्याच्या मुलीने विचारलं, “बाबा, त्या जुन्या वाड्याबद्दल सगळे का घाबरतात?” संत्या हसला आणि म्हणाला, “काही गोष्टी आपण फक्त सोडून द्याव्या, गायत्री. काही प्रश्नांची उत्तरं शोधायला गेलं की माणूस अडकतो.” पण त्याच्या मुलीच्या डोळ्यात उत्सुकता होती. ती म्हणाली, “बाबा, मला तिथे जायचंय.” संत्याच्या चेहऱ्यावरचं हसू नाहीसं झालं. त्याला त्या रात्रीची आठवण झाली, आणि त्याने तिला घट्ट मिठी मारली. “कधीच तिथे जाऊ नकोस, गायत्री,” तो म्हणाला. पण त्याला माहीत होतं की काही गोष्टींची भूक कधीच संपत नाही.
गायत्री मोठी झाली. ती कॉलेजला गेली, आणि तिच्या मित्रांनी तिला त्या वाड्याबद्दल सांगितलं. तिला तिच्या वडिलांनी सांगितलेल्या गोष्टी आठवल्या, पण तिच्या मनात उत्सुकता जागी झाली. ती आणि तिचे मित्र एका रात्री त्या वाड्यात गेले. त्यांनी ती पेटी शोधली, पण ती तिथे नव्हती. खोलीत फक्त धूळ आणि माती होती. पण जेव्हा ते बाहेर पडायला निघाले, तेव्हा त्यांना असं वाटलं की कोणीतरी त्यांच्यामागे आहे. गायत्रीने मागे वळून पाहिलं, आणि तिला ती सावली दिसली. तिचे डोळे लाल चमकत होते.
गायत्री घाबरली, पण तिने धैर्य एकवटलं आणि त्या सावलीकडे पाहिलं. ती सावली हळूहळू तिच्याकडे येत होती. तिने तिच्या मित्रांना ओरडून सांगितलं, “धावा!” ते सगळे बाहेर धावले, पण गायत्रीला असं वाटलं की ती सावली तिच्यामागे येत आहे. ती गावात परतली आणि तिने तिच्या वडिलांना सगळं सांगितलं. संत्या शांतपणे ऐकत राहिला. त्याने तिला विचारलं, “तुला ती सावली दिसली, ना?” गायत्रीने होकार दिला. संत्या डोळे मिटून बसला आणि म्हणाला, “काही गोष्टी कधीच संपत नाहीत.”
त्या रात्री संत्या झोपला नाही. त्याला त्या वाड्याची आठवण येत होती. त्याला असं वाटलं की तो त्या सावलीपासून कधीच सुटला नाही. दुसऱ्या दिवशी तो गावात गेला आणि पुजाऱ्यांना भेटला. त्याने त्यांना सगळं सांगितलं. पुजाऱ्यांनी सांगितलं की त्या वाड्यात एक श्राप आहे, जो कधीच पूर्णपणे नष्ट होत नाही. त्यांनी संत्याला सांगितलं की त्याने आणि गायत्रीने त्या वाड्यापासून दूर राहावं. पण संत्याला माहीत होतं की ती सावली त्याच्या आयुष्यात पुन्हा येणार आहे.
काही वर्षांनी, गायत्रीचं लग्न झालं. ती एका नव्या शहरात स्थायिक झाली. पण तिच्या स्वप्नात ती सावली पुन्हा यायला लागली. तिला असं वाटायचं की ती सावली तिला काहीतरी सांगू पाहत आहे. तिने तिच्या वडिलांना फोन केला आणि सगळं सांगितलं. संत्या शांतपणे ऐकत राहिला. त्याने तिला फक्त एकच सांगितलं, “गायत्री, त्या वाड्यापासून दूर राहा. ती सावली तुझ्यामागे नाही, ती तुझ्या मनात आहे.” पण गायत्रीला माहीत होतं की ती सावली फक्त तिच्या मनात नाही. ती खरी होती, आणि ती कुठेतरी तिची वाट पाहत होती.
गावात त्या वाड्याबद्दलच्या गोष्टी आता फक्त जुन्या लोकांच्या तोंडी होत्या. नव्या पिढीला त्या फक्त कथा वाटायच्या. पण जेव्हा रात्री गाव शांत होतं, आणि वारा त्या वाड्याच्या खिडक्यांमधून वाहायचा, तेव्हा काही जणांना असं वाटायचं की त्या वाड्यात अजूनही काहीतरी आहे. काहीतरी जे कधीच सोडत नाही. काहीतरी जे नेहमीच परत येतं. आणि काहीतरी जे नेहमीच नव्या पिढीला बोलावतं. त्या सावलीच्या लाल डोळ्यांमध्ये एक रहस्य होतं, जे कधीच उलगडलं जाणार नव्हतं.
