एका संध्याकाळी, पुण्याच्या लक्ष्मी रोडवर गर्दी नेहमीसारखीच उसळलेली होती. फेरीवाले ओरडत होते, दुकानदार ग्राहकांना बोलावत होते, आणि बाईक्सचा आवाज गोंगाट करत होता. त्याच गोंधळात एक तरुण मुलगा एका चहाच्या टपरीवर चहा घेत बसलेला होता. त्याच्या हातात एक चमकणारी नवीकोरी पाचशेची नोट होती — पण त्यात काहीतरी वेगळं होतं. रंग किंचितसा फिकट, आणि कागद थोडा वेगळा.

टपरीचा मालक गण्या त्या नोटीकडे पाहून थोडासा चपापला. “ही नोट थोडी वेगळी वाटतेय भाऊ,” असं तो म्हणाला. पण मुलगा हसून निघून गेला. काही क्षणांनी गण्यानं ती नोट आपल्या खिशात ठेवली आणि दुसऱ्या दिवशी ती बॅंकेत जमा करताना कर्मचाऱ्यांनी नकली असल्याचं सांगितलं. गण्याच्या पायाखालची जमीनच सरकली.
त्यानं लगेच जवळच्या पोलीस स्टेशनला रिपोर्ट केला. तपासासाठी इन्स्पेक्टर देशमुख यांना ही केस दिली गेली. देशमुख अनुभवी आणि शंकेखोर अधिकारी होते. त्यांनी लगेच त्या टपरीवर भेट दिली. गण्यानं त्यांना सर्व माहिती दिली, पण तो मुलगा कोण होता, कुठे गेला याचं काहीच उत्तर नव्हतं.

देशमुखांनी त्या परिसरातील CCTV फुटेज मागवले. एका कॅमेऱ्यात त्या तरुणाचा चेहरा अस्पष्ट का होईना, दिसून आला. चेहऱ्यावर काळे गॉगल्स, साधा टी-शर्ट, आणि डोक्यावर टोपी होती. पोलिसांनी त्या चेहऱ्यावरून शहरभर फोटो पाठवले, पण तो कुठेच सापडला नाही.

दुसऱ्या दिवशी पुन्हा एकदा तसाच प्रकार घडला. यावेळी एका मोठ्या दुकानात नकली दोन हजाराची नोट मिळाली. पोलिसांना आता खात्री झाली की हे कुठल्यातरी संगठित टोळीचं काम आहे. देशमुखांनी लगेच त्यांच्या टीमसह शोधमोहीम राबवली.

शहरभर दुकानदारांना आणि टपऱ्यांवर जागरूकतेचा संदेश देण्यात आला. नकली नोट ओळखण्याचे प्राथमिक उपाय समजावले गेले. तरीही, अजूनही दररोज कुठेना कुठे नकली नोट मिळतच होती.
एका आठवड्याच्या आत नकली नोटांची संख्या १७ झाली होती. देशमुखांच्या मते, हे काम एका माफिया नेटवर्कचं होतं जे शहरभरात नोटांचं वितरण करत होतं. एकाच प्रकारचा प्रिंटर वापरलेला असल्याचं फॉरेन्सिक तपासात स्पष्ट झालं.

तपास पुढे सरकतो तसं एक नाव सतत ऐकायला येत होतं – ‘बबलू’. हा बबलू शहरात अनेक वर्षांपासून छोट्या गुन्ह्यांमध्ये अडकलेला होता, पण तो सध्या कुठे आहे, हे कोणालाच ठाऊक नव्हतं. पोलिसांनी त्याच्या घराची झडती घेतली, पण तो गायब होता.
गण्याच्या टपरीवरून पुन्हा एक संशयास्पद व्यक्ती आली आणि चहा घेताना हजाराची नोट दिली. गण्यानं हळूच नोट घेतली आणि यावेळी तो आधीच सावध होता. त्याने लगेच देशमुखांना फोन केला. पोलिस दोन मिनिटांत तिथे पोहोचले.

तो इसम पळून जाण्याच्या तयारीत होता, पण पोलिसांनी त्याला ताब्यात घेतलं. त्याचं नाव होतं राशीद. चौकशीत त्यानं कबुल केलं की तो केवळ ‘सप्लायर’ आहे – नोट तयार करणारा दुसराच आहे.
राशीदच्या सांगण्यावरून पोलिसांनी एका जुन्या वर्कशॉपमध्ये छापा टाकला. तिथे काही प्रिंटर, कागद, शाई आणि तयार नकली नोटा सापडल्या. पण मुख्य आरोपी अजून सापडलेला नव्हता. शेवटी पोलिसांनी एका तरुणाला ताब्यात घेतलं जो त्याच नेटवर्कमध्ये होता. त्याने सांगितलं की बबलूचा मुखवटा म्हणजेच गण्याची टपरी आहे.

ही माहिती ऐकून देशमुखही चक्रावले. गण्या तर केस दाखल करणारा होता! पण जेव्हा पोलिसांनी गुपचूप त्या टपरीवर निगराणी ठेवली, तेव्हा एक मोठं गूढ उलगडलं. टपरीत मागच्या बाजूला एक छोटा दरवाजा होता, जिथून रात्रीच्या वेळेस काही पार्सल बाहेर नेली जात होती.

पोलिसांनी त्या दरवाजामार्फत आत प्रवेश केला. एक बिळासारखं बंदिस्त खोलगट खोली होती. तिथे नोटा प्रिंट होण्याचं सगळं यंत्र, शाई आणि चाचणी उपकरणं होती. पण गण्या तिथे नव्हता.
देशमुखांनी लगेच त्याचा फोन ट्रेस केला. फोन सिग्नल एका लॉजजवळ सापडला. लगेच तिथे छापा टाकण्यात आला, आणि गण्या तिथेच सापडला, बदललेल्या रूपात, नवे कपडे आणि बनावट आयडी घेऊन.

त्याला अटक करण्यात आली, आणि त्यानं शेवटी कबुली दिली की ही टपरी त्यानं मुद्दाम सुरुवातीला फसवणुकीसाठी वापरली होती. लोकांना नकली नोट मिळाल्यावर आपण पोलिसांत रिपोर्ट करून संशय दूर करायचा, आणि प्रत्यक्षात आपणच ते सर्व चालवत होतो.
बबलू हे त्याचं खोटं नाव होतं. तो अनेक वर्षं मुंबईत नकली नोटा बनवण्याच्या नेटवर्कमध्ये होता, आणि आता स्वतःचं नेटवर्क पुण्यात उभारलं होतं.

तपासात असंही समजलं की हे नेटवर्क महाराष्ट्रात नव्हे तर गोवा, गुजरात आणि कर्नाटकमध्येही पसरलेलं होतं. एकाच वेळी अनेक ठिकाणी नकली नोटा पोहोचवल्या जात होत्या. सर्वांचा मुख्य केंद्रबिंदू म्हणजेच ‘गण्याची टपरी’.

तपास पूर्ण झाल्यावर एक मोठं प्रकरण उघडकीस आलं. RBI आणि Intelligence Bureau सुद्धा या प्रकरणात सामील झाली. सगळ्या नेटवर्कचा नकाशा तयार केला गेला. कोर्टात गण्याच्या गुन्ह्यांची यादी वाचायला पाच मिनिटे लागली. त्याचं कबुलीजबाब ऐकून सर्वजण सुन्न झाले. एका छोट्याशा चहाच्या टपरीमागे एवढं मोठं जाळं तयार होईल, यावर कोणीच विश्वास ठेवू शकत नव्हता.

गण्या अर्थात बबलूला जन्मठेपेची शिक्षा झाली. त्याचं नेटवर्क मोडलं गेलं, आणि शहरात नकली नोटांचा सुळसुळाट थांबला. पोलिसांचं कौतुक झालं आणि देशमुखांना विशेष सन्मान देण्यात आला.
गण्याची टपरी आता बंद आहे. पण लोक आजही त्या रस्त्याने जाताना थोडंसं थांबतात, आणि विचार करतात – इतकं सगळं त्या एका चहा टपरीतून चालू होतं?

ही कथा संपते, पण एका साध्या टपरीतून सुरू झालेलं गुन्हेगारीचं जाळं कधीही पुन्हा उगम पावू शकतं. कारण गुन्हेगार अनेक रूपात येतात — कधी ग्राहक बनून, कधी विक्रेता बनून, आणि कधी “गुन्हा दाखल करणारा” बनून…